poniedziałek, 20 wrzesień 2021 18:30

Klauzule abuzywne – czym są?

Klauzule abuzywne – czym są? W kontekście sporów związanych z kredytami frankowymi wielokrotnie słyszymy zwrot “klauzule abuzywne”, jednak warto zastanowić się czym dokładnie są takie klauzule i jakie są konsekwencje uznania postanowień umownych za abuzywne.

Zgodnie z regulacją kodeksu cywilnego klauzulami abuzywnymi są niedozwolone postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie i kształtujące jego prawa i obowiązku w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszające jego interesy. Pojęcie to już na pierwszy rzut oka można podzielić na kilka zagadnień.

1. Posiadanie statusu konsumenta przez stronę umowy – uznanie postanowienia umownego za niedozwolone może mieć miejsce tylko w umowach między profesjonalistą (w wypadku kredytów frankowych – bankiem), a konsumentem. Problematyka statusu konsumenta została omówiona w tekście (https://pozbadzsiefranka.pl/index.php/blog/item/28-kredytobiorca-konsument-czyli-kogo-tak-naprawde-dotycza-sprawy-frankowe) - czyli w tzw. Kontraktach B2C.

2. Postanowienie nie zostało uzgodnione indywidualnie – znakomita większość umów kredytowych o kredyt waloryzowany/indeksowany kursem waluty obcej była zawierana przez banki z wykorzystaniem tzw, wzorców umownych, czyli gotowych formularzy. Szczególnie ważną cechą tego rodzaju rozwiązania jest to, że choć przyszły kredytobiorca zapoznawany był z treścią umowy nie mógł wpływać na treść umowy.

3. Postanowienie ma być sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszać interesy konsumenta – bogate orzecznictwo i umieszczanie wielu postanowień umowych w rejestrach klauzul abuzywnych dowodzą, że wiele postanowień dotyczących waloryzacji/indeksacji kredytu np. przeliczania kursów walut spełnia niniejszy warunek. Konsumenci wielokrotnie nie byli przed zawarciem umowy kredytu frankowego informowani o mechanizmach przeliczania kursów walut stosowanych przez bank, przez co zawierali umowy nie będąc świadomymi ryzyka związanego z takimi produktami.

Na gruncie każdej sprawy badane jest zaistnienie powyższych przesłanek. Uznanie postanowienia umowy za abuzywne może nastąpić tylko, jeżeli wszystkie omówione przesłanki wystąpią łącznie w danym stanie faktycznym.

Klauzula uznana za abuzywną nie wiąże konsumenta, co oznacza, że po stwierdzeniu łącznego wystąpienia powyższych przesłanek, dane postanowienie nie może mieć zastosowania w danym stosunku umownym. Należy je więc wyeliminować z umowy. Jeżeli umowa po usunięciu z niej określonych postanowień o charakterze niedozwolonym nie wypełnia już istoty zawieranego kontraktu można uznać całą umowę za nieważną. Może to nastąpić na drodze procesu sądowego, jeżeli na gruncie danej sprawy sąd uzna, że dalsze wykonywanie umowy po usunięciu postanowień abuzywnych jest niewykonalne. Oczywiście należy pamiętać, że każda sprawa ma indywidualne cechy i bardzo ważne jest, aby przed wystąpieniem na drogę sądową dokładnie przeanalizować posiadane dokumenty kredytowe i stan faktyczny własnej sprawy – w tym zawsze może pomóc profesjonalny pełnomocnik. Wcześniejsze zaplanowanie sprawy zawsze zwiększa szanse na powodzenie i skrócenie procesu.